Otkriveni tajni predmeti slavnog Srbina: U njegovom koferu nalazi se vredna stvar iz Crvene zvezde (FOTO)

Share

Tweet

Share

Share

Email

Comments

Za sada, počelo je arhivističko sređivanje ove građe, a o načinu njenog korišćenja i publikovanja biće odlučeno dogovorom Krcunovih potomaka i arhiva

U Istorijski arhiv u Užicu prispela je ovih dana celokupna arhivska građa o životu Slobodana Penezića Krcuna, s mnoštvom dokumenata, ličnih predmeta i fotografija raspoređenih u 21 arhivsku kutiju. Tu vrednu zaostavštinu, koja će svakako mnoge zainteresovati, Krcunova porodica je ustupila ovoj ustanovi. Privilegijom to smatraju u arhivu u Užicu, važnim događajem za rodni grad ovog partizanskog komesara, šefa Ozne, ministra i premijera o kome se nekad mnogo govorilo a nedovoljno znalo.

Za sada, počelo je arhivističko sređivanje ove građe, a o načinu njenog korišćenja i publikovanja biće odlučeno dogovorom Krcunovih potomaka i arhiva. Ipak, ponešto smo saznali o sadržaju tih arhivskih kutija, kojima je direktor užičkog arhiva Željko Marković već ispunio omanji orman pored radnog stola u svojoj direktorskoj kancelariji.

U kutijama se, recimo, nalazi ratni dnevnik koji je Krcun vodio u partizanskim danima. Ovde su, zatim, svi njegovi lični podaci i dokumenta, sadržajna porodična prepiska, Krcunove fotografije iz ratnih i mirnodopskih dana, mnoga njegova odlikovanja (a dobijao je strana i domaća, među kojima i Orden narodnog heroja). Pažnju, na primer, privlači crveni diplomatski pasoš iz 1959, koji je posedovao kao član Saveznog izvršnog veća, tu je i članska karta FK „Crvena zvezda” iz 1951. godine.

Krcun je voleo lov pa je sačuvan njegov lovački pribor. Oprobao se i u pisanju književnih priča koje se takođe čuvaju, tu su svi njegovi važniji govori, a u ovoj arhivskoj građi je i beogradska ulična tabla na kojoj piše „Ulica Slobodana Penezića Krcuna”. Uz ostalo, u jednoj kutiji filigranske izrade nalazi se poklon koji je primio iz Indonezije. A u dva oveća albuma složeni su novinski napisi o Penezićevoj pogibiji 1964. godine, piše Politika.

Direktor arhiva Željko Marković, svestan značaja ovih dokumenata, a zahvalan porodici Penezić što je ovoj ustanovi omogućila privilegovan položaj ustupivši joj porodičnu zaostavštinu, napominje da ti predmeti za sada javnosti nisu dostupni. Sve dok uskoro Krcunov sin Srđa Penezić ne poseti ovaj arhiv, što je planirano, kada će dati nalog arhivu kako će se koristiti i publikovati ova arhivska građa.

– Planiramo da ovde dogodine, kada budemo obeležavali 70 godina užičkog arhiva, uz saglasnost porodice Penezić postavimo izložbu arhivalija iz ovog fonda o životu i radu Krcuna. Cela ta građa tek treba da se prouči, s tim što svakako ima nepoznatih podataka i pojedinosti. Užički arhiv godinama nije primio nijedan lični fond, a sada nam je tu dragocena arhivska građa o značajnom Užičaninu, ratnom komesaru, državnom funkcioneru, političaru, predsedniku srpske vlade – ističe direktor Marković.

O tome kako se došlo do ove građe, on kaže da je duži niz godina zainteresovan za ličnost Krcuna, još od pisanja svoje knjige „Carigradski memento” o gradnji užičkog gradskog trga pravljenog s početka šezdesetih godina.

– Tada sam iz dokumenata, izjava savremenika i u razgovorima sa nekadašnjim državnim funkcionerom Rajkom Ječmenicom, koji je u to vreme bio predsednik užičke opštine, uvideo koliki je Krcunov doprinos i ključna uloga za razvoj i modernu urbanizaciju Užica. Potom sam prošle godine prisustvovao beogradskoj izložbi slika Krcunovog sina Relje Penezića (Krcun ima troje dece: sinove Srđu i Relju i ćerku Vidu, svi žive u Americi). Zahvaljujući istoričaru Venceslavu Glišiću, stupio sam u kontakt sa Srđom Penezićem (rediteljem koji je nedavno snimio prvi film „Ime Dobrica, prezime nepoznato”), s kojim sam se u februaru sreo u beogradskom hotelu „Moskva”. Dogovorili smo se da porodica užičkom arhivu ustupi građu o Krcunu i ubrzo zatim u Beogradu je obavljen prijem te dokumentacije – priča za „Politiku” Željko Marković, direktor arhiva sa najsavremenijim uslovima za smeštaj i čuvanje arhivske građe.

Krcun – od rata i Ozne do stradanja u udesu

Prispela građa u užički arhiv trebalo bi da doprinese boljem razjašnjenju naše ne tako davne prošlosti i proširi zvanična saznanja o životu Slobodana Penezića Krcuna. Kako je navedeno u Biografskom leksikonu Zlatiborskog okruga, rodio se u Užicu 2. jula 1918. godine, gde je završio osnovnu školu i gimnaziju. Studirao je poljoprivredu u Zemunu, gde se uključio u studentski revolucionarni pokret, mlad je stupio u partizane.

Radio je 1941. godine na osnivanju Zlatiborske partizanske čete, bio član štaba Užičkog partizanskog odreda. Godine 1942. bio je zamenik političkog komesara Druge proleterske brigade, 1943. njen politički komesar, a zatim i komesar Druge proleterske divizije. Učestvovao je u formiranju Ozne za Srbiju 1944, njome potom rukovodio. Bio je ministar unutrašnjih poslova u Vladi NR Srbije od 1946. do 1953. godine. Juna 1962. postao je predsednik Izvršnog veća Skupštine SR Srbije (tadašnje srpske vlade). Poginuo je u saobraćajnoj nesreći na Ibarskoj magistrali u selu Šopiću kod Lazarevca 6. novembra 1964. godine.

U ovom biografskom leksikonu navedeno je i da se Penezić veoma zalagao za razvoj Užica i užičkog kraja, izgradnju Valjaonice bakra, pruge Beograd–Bar, Trga partizana, užičkog Narodnog muzeja i drugih ovdašnjih objekata i ustanova.

(Dijaspora.news/telegraf.rs)